Bazar münasibətləri şəraitində, dünya ölkələrinin qarşısında duran aktual problem­lər­dən biri də  dünya bazarlarında rəqabət qabiliyyətliliyi ilə fərqlənə bilən müəyyən mal istehsalın və xid­mətlərin göstərilməsinin təşkilidir.

Xarici ticarət əlaqələrinin genişləndirilməsi ilə əlaqədar olaraq ölkənin beynəlxalq əmək böl­­güsü sistemində və əmtəə bazarlarında maksimum səmərəli ixtisaslaşması üçün tədbirlərin geniş­­ləndirilməsini, dünya ticarətindəki sistemində mənfi təsirlərdən milli iqtisadiyyatın qo­run­­ma­sı və Azərbaycanlı istehsalçıların – ixracatçıların dünya bazarlarında möhkəmlən­di­ril­mə­sini tə­ləb edir. Belə ki, müasir dövrdə Azərbaycan Respublikasının xarici–iqtisasdi siyasəti mo­de­li­nin əsas xüsusiyyətlərindən biri, ilk növbədə ixracyönlü mal və xidmətlərin çeşidini ge­niş­lən­dir­mək və həcmini artırmaq, eyni zamanda idxalın məhdud­laş­dır­maq­la ixrac və idxal ara­sındakı balan­sın optimallaşdırılmasıdır. Heç də təsadüfi deyildir ki, ölkəmizin xarici ticarət ba­lansı uzun illərdir sabit olaraq müsbət saldo nümayiş etdirir. Amma, sirr deyildir ki, bu müsbət sal­do­nun əldə edilməsi əsasən neft sektorunun, neft- qaz ixracının hesabına forma­laş­mış­dır. Əgər, xa­rici ticarət dövriyyəsinin strukturuna və balansına daha dərindən yanaşdıqda gör­mək olar ki, isteh­lak malları üzrə idxal- ixrac əməliyyatlarının struktrunda heç də müsbət balans ölkəmizin tərə­fində deyildir. Belə ki, istehlak malları üzrə ixrac-idxal əməliyyatlarının struk­turunda idxal ixra­cı üstələyir, yəni mənfi saldodur. Bütün bunlar, xarici ticarət üzrə fəa­liy­yətin daha səmərəli isti­qamətlərinin təşkilini, xüsusi ilə istehlak malları üzrə ixrac-idxal əmə­liyyatlarının struk­tu­ru­nun təkmilləşdirilməsini, daha optimal proqnozlaşdırılmaların apa­rıl­masını, ümumilikdə isteh­lak mal­ları üzrə ixrac-idxal əməliyyatlarının iqtisadi səmərə­li­li­yi­nin artırılmasının  əhəmiy­yə­ti­ni artırır.

Açar sözləri: Xarici ticarət əlaqələri, dövlət tənzimlənməsi, idarəetmə, sosial-iqtisadi problemlər, biznes mühiti.