Məqalədə bazar münasibətləri şəraitində Azərbaycanın iqtisadi və siyasi həyatında ya­na­caq-enerji kompleksi sahəsinin çox mühüm əhəmiyyət kəsb etməsi göstərilir. Bu sahənin in­kişafı ilə əlaqədar olaraq ölkəmizdə son illərdə çox böyük iqtisadi nəticələr əldə olun­muş­dur. Bu iqtisadi göstəricilərin belə yüksək  səviyyəyə qaldırılması hər şeydən əvvəl ölkəmizdə xarici neft şirkətlərinin iştirakına əsaslanaraq neft hasilatının artırılması ilə bilavasitə  bağlıdır.

Azərbaycanda neft-qazçıxarma sənaye sahəsinin bazar münasibətlərinin müasir tələbləri  sə­viyyəsinə uyğun olaraq inkişafı ölkə əhalisinin sosial-iqtisadi rifahının yaxşılaşdırılmasına və ölkəmizdə müdafiə qüdrətinin möhkəmləndirilməsinə xidmət edir və gələcəkdə də xidmət edəcəkdir.

Son illərin təcrübəsi göstərir ki, bazar iqtisadiyyatı şəraitində ölkəmizdə neft-qaz­çıxar­ma sənayesinin daha da inkişaf etdirilməsi nəticəsində Azərbaycanın dünya iqtisadı sisteminə in­teq­rasiyasının güclənməsi ilə yanaşı beynəlxalq imici də artmağa başlamışdır.

Bütün bunlar onu deməyə əsas verir ki, bazar münasibətləri şəraitində Azərbaycanın iq­ti­sa­di və sosial həyatında yanacaq-enerji kompleksi sahələrinin  müasir tələblər səviyyəsində in­kişaf etdirilməsi öz aktuallığı ilə diqqəti cəlb edir. Yanacaq-enerji kompleksinə daxil olan neft və qaz  hasılatının artırılması, neftin nəqli və emalı prosesinin sürətləndirilməsi, elektrik və istilik enerjisi istehsalı və qaz təchizatinin yüksəldilməsinə xüsusi əhəmiyyət verilməsi daim ölkənin diqqət mərkəzində duran məsələlərdən biri olmalıdır.

Bazar münasibətləri şəraitində Azərbaycanın yeni neft strategiyası, özünün müstəqil bir ölkə kimi öz təbii sərvətlərinə sahib çıxması, milli mənafeləri, iqtisadi və strateji maraqlarını mü­dafiə etmək əzmində olduğunu təsdiqləyərək ölkəmizin suverenliyinin mühüm təminat­çısına çevrilmişdir. Məlum olduğu kimi Azərbaycanın yeni neft strategiyasının əsasını 1994-cü ildə Ulu Öndərimiz  Heydər Əliyev tərəfindən imzalanan “Əsrin müqaviləsi”  təşkil etmiş­dir.

Azərbaycanda neft-qazçıxarma sənaye sahəsinin gələcək inkişafı ilə əlaqədar xarici ölkələrlə bağlanmış müqavilələr müstəqilliyimizin, suverenliyimizin, dövlətciliyimizin və milli təhlükəsizliyimizin daha da möhkəmlənməsinə, ölkə iqtisadiyyatının dünya təsərrüfatına inteq­rasiyasının dərinləşməsinə, investisiya axınının genişlənməsinə, həmçinin də bütün bunlarla əlaqədar olaraq ölkəmizin beynəlxalq səviyyədə qüdrətinin daha da atmasına gətirib  çıxaracaqdır.

Bütün bu qeyd olunanlar onu deməyə əsas verir ki, bazar iqtisadiyyatı şəraitində ölkə­mizdə neft-qazçıxarma sənaye sahəsinin sürətli inkişafı təmin edilmişdi. Bununla əlaqədar olaraq yanacaq-energetika sənaye sahəsinin ölkə iqtisadiyyatının inkişafında  bugünkü gündə oy­nadığı əhəmiyyətli rolunu çox yüksək səviyyədə qiymətləndirən dövlətimiz qeyri-neft sektorunun da inkişafını genişləndirmək məsələsini qarşıya bir məqsəd kimi qoymuşdur. Bu baxımdan Azərbaycanın imkanlarının genişliyi hər şeydən perspektivdə ölkənin yüksək davamlı inkişafının əsasən regionların istehsal potensialından səmərəli istifadə istiqamətində davam etdirilməsinə əsaslı şərait yaradacaqdır.

Bütün bu deyilənlərə əsaslanaraq belə bir nəticəyə gəlmək olar ki, neft-qazçıxarma sənaye sahəsinin ölkə iqtisadiyyatının inkişafındakı rolunun yüksək qiymətləndirilməsi ilə yanaşı dövlət tərəfindən qeyri-neft sektorunun inkişafına da xüsusi diqqət yetirilməsi məqsə­də­­uyğundur. Bununla yanaşı onu da qeyd etmək lazımdır ki, Azərbaycanın neft-qazçıxarma sənaye sahəsindəki geniş imkanları nəzərə alınmaqla ölkəmizdə dayanıqlı inkişaf dinami­ka­sı­nın təmin edilməsində regionların istehsal, maddi və resurs potensialından səmərəli istifadə edilməsi istiqamətində əlverişli şəraitin yaradılması və formalaşdırılmasına nail olmaq lazım­dır. 

Açar sözlər: neft hasilatı, neft-qazçıxarma sənaye sahəsi, investisiya qoyuluşu, ixrac boru kəməri, neft strategiyası.